از گذشته دور تا امروز، فرش و قالی به عنوان یکی از نمادهای اصلی خانه های ایرانی مظهر زیبایی و شکوه است. اما گاهی اوقات برخی مشکلات رایج چون برجستگی و چروک های قالی علاوه بر این که آن را به مرور زمان دچار آسیب و خرابی می کند، از جلوه و زیبایی آن کم می کند. دلایل متعددی از جمله استفاده ناصحیح از قالی، شستشوهای غیر اصولی و حتی شرایط محیطی وجود دارد که در این مجال سعی می کنیم پس از شناسایی آنها، به روش های برطرف کردن این معضل نیز بپردازیم.
علل ایجاد برجستگی و چروک های قالی
عوامل به وجود آورنده برجستگی و چروک در قالی ها ناشی از عوامل مختلفی است که هر کدام به تنهایی یا ترکیبی از همه آنها سبب به وجود آمدن این مشکل می شود. نتیجه برجستگی و چروک های قالی بر ظاهر و کیفیت یا طول عمر فرش ها و قالی ها تاثیر می گذارد. کیسی فرش که به خاطر جمع شدن یا چین خوردگی قالی ها به وجود می آید نیز از مشکلات رایجی است که در مورد این نوع کالاها رخ می دهد. بنابراین در این بخش سعی می کنیم دلایل و علل به وجود آمدن چنین مسائلی را بررسی کنیم:
نحوه شستشو
یکی از اصلی ترین و مهم ترین دلایل برجستگی و چروک های قالی می تواند ناشی از درست شسته نشدن یا خشک کردن نادرست فرش و قالی باشد. شستشوی بیش از حد و استفاده از مواد شوینده نامناسب سبب ضعیف شدن الیاف و در نتیجه چروک شدن آن ها می گردد. همچنین هنگامی که فرش ها به شکل اصولی و صحیح خشک نمی شوند، ناهموار می گردند و در آنها چروک هایی به وجود می آید. در واقع آبگیری ناقص و ماندن رطوبت در الیاف باعث تغییر شکل و چروک شدن فرش می گردد. مبنای راه اندازی یک کارخانه قالیشویی معتبر چون قالیشویی ابریشم اصل رهایی یافتن از چنین مشکلاتی به حساب می آید. زیرا شستشوی انواع مختلف این کالا را بدون اتلاف وقت و سردرگم شدن انجام می دهند.
پاخوردگی
دومین علت شایع و رایج برجستگی و چروک های قالی پاخوردگی است. راه رفتن روی فرش هایی که از الیاف بی کیفیت ساخته شده اند سبب فشار روی آنها و ایجاد چین و چروک می گردد. همچنین جابجا شدن و حرکت کردن قالی ها هنگام راه رفتن نیز موجب این مشکل می شود.
مبلمان و وسایل سنگین
قرار دادن مبلمان سنگین و دیگر وسایل بزرگ روی فرش ها به مرور زمان فرورفتگی و چروک در بافت قالی ها به وجود می آورد.
جنس الیاف
یک سری از فرش ها که از الیاف مصنوعی چون پلی پروپیلن یا نایلون ساخته شده اند نسبت به فرش هایی که از الیاف طبیعی چون پشم و ابریشم تولید می شوند، بیشتر مستعد چروک شدن هستند. علاوه بر آن ضخامت فرش نیز در ایجاد برجستگی و چروک های قالی تاثیر دارد. در واقع فرش هایی که بافت سفت تر و متراکم تری دارند زودتر دچار شکست یا برجستگی می شوند.
تا زدن نامناسب
در بسیاری از موارد درست جمع و لوله نکردن فرش ها پس از شستشو یا هنگام جابجایی می تواند سبب ایجاد چروک گردد. جمع کردن یا به اصطلاح تا زدن قالی باید به صورت صاف و متعادل باشد. همچنین قالی هایی که به دلیل شستشوی بیش از حد آهار و استحکام خود را از دست داده اند بیشتر در معرض این نوع آسیب ها قرار دارند.
در نهایت می توان گفت شرایط محیطی چون مکان هایی که زیاد در معرض رطوبت یا تغییرات دمایی هستند در بروز چروک و برجستگی قالی ها نقش دارند. فرشی که در جای خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری می شود طول عمر بیشتری دارد و کمتر در معرض آسیب است.
راه های برطرف کردن برجستگی و چروک های قالی
پس از آنکه به بررسی دلایل چروک شدن فرش برای پیشگیری از این عارضه پرداختیم، راه حل هایی به کسانی که می خواهند برجستگی و چروک های قالی را رفع کنند، پیشنهاد می دهیم:
پا زدن
تفاوتی ندارد که فرش شما به چه دلیل دچار برجستگی و چروک شده است، ساده ترین راه برای از بین بردن چنین مشکلی راه رفتن روی آن است. در واقع این روش هنگامی به کار می رود که فرد عجله ای برای حل این نوع آسیب ندارد و با پهن کردن فرش و راه رفتن روی آن رفته رفته معضل را از بین می برد.
رول معکوس
این روش که با نام رول به پشت نیز شناخته می شود تا کردن چین فرش در جهت مخالف است. با نگه داشتن فرش طی ۲۴ ساعت در این حالت احتمالاً از شر برجستگی و چروک های قالی خلاص شده اید. البته در این راه ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:
- در هنگام لوله کردن فرش در جهت معکوس اگر صداهای غیر طبیعی چون شکستن را متوجه شدید، لوله کردن را متوقف کنید.
- برای اینکه در حین رول معکوس، آسیبی به فرش وارد نکنید این کار را به صورت آزادانه و شل انجام دهید و از سفت و فشرده کردن بیجای قالی پرهیز کنید.
- در صورتی که پس از باز کردن رول متوجه شدید که مشکل مورد نظر حل نشده است می توانید این کار را چند بار تکرار کنید تا نتیجه مورد نظر حاصل شود.
سنگین کردن
از گذشته های خیلی دور که بیشتر مردم شستشوی فرش های خود را با روش های قدیمی و در خانه انجام می دادند، شکستگی فرش عاملی طبیعی و پرتکرار بود. زیرا در آن زمان امکانات امروزی چون دستگاه های مکانیزه و خشک کن های صنعتی قالیشوهای معتبر وجود نداشت تا بتواند فرد را از شر چنین مشغله های ذهنی نجات دهد. خوشبختانه امروزه کافی است با داشتن شماره قالیشویی باتجربه و شناخته شده و یک تماس فرش های خود را بدون ترس از بروز مشکل، خشک و تمیز در خانه تحویل بگیرید. به هر حال در صورت مواجه شدن با برجستگی و چروک های قالی می توانید مثل قدیم وسایلی که وزن زیادی دارند را به طور موقت روی فرش ها قرار دهید. برای این روش می توانید ابتدا مقداری آب مقطر را روی قسمت های چین و چروکدار ریخته و سپس جسم سنگین را روی آن قرار دهید.
بخارشو یا جاروبرقی
به کمک سری مخصوص جاروبرقی می توانید نواحی برجسته را جارو کنید تا به دلیل فشار و مکش بالای جارو، نواحی ناهموار دوباره صاف شوند. بخارشوها نیز ابزاری بسیار کارآمد و کاربردی برای حل این مشکل هستند که به وسیله بخار تولید شده فرش را نرم کرده و چین و چروک ها را از بین می برند. با این کار رطوبت و حرارت به طور مستقیم وارد الیاف چین و چروک خورده فرش می شود. در صورت نداشتن بخارشو از یک پارچه مرطوب و نمدار و یک اتو برای قسمت هایی که دچار چروک شده اند، استفاده کنید. توجه داشته باشید که درجه اتو و بخارشور در حد طبیعی باشد تا به الیاف فرش آسیبی نرسد.
گرما و حرارت نور خورشید
از دیگر روش های مناسب برای از بین بردن چروک فرش این است که آن را برای مدتی معین در معرض تابش مستقیم نور خورشید و دمای بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد قرار دهید. این فرایند موجب می شود که الیاف کمی نرم تر شوند و چروک آنها از بین برود. البته چنین راهکاری برای افرادی کاربرد دارد که فضای باز و وسیعی در اختیار دارند.
قالیشویی
اگر همه روش ها را انجام داده اید و نتوانسته اید برجستگی و چروک های قالی را برطرف کنید یا نگران حفظ سلامت و ماندگاری فرش خود هستید آن را برای شستشوی مجدد به یک قالیشویی متعهد و متخصص تحویل دهید. زیرا قالیشویی ها می توانند به کمک مواد شوینده خاص و روش های استاندارد علاوه بر تمیز کردن فرش، ضمن فرایند خشک کردن اصولی آن را هموار و صاف کنند.
سخن پایانی
برطرف کردن برجستگی و چروک های قالی به عنوان اتفاقی ناخوشایند که موجب خرابی ظاهر و کیفیت فرش ها و قالی ها می شود، راه حل های مخصوص به خود را دارد. در این مطلب تلاش کردیم خواننده را با بهترین روش های پیشگیری و از بین بردن این نوع مشکل آشنا کنیم. در نهایت در چنین مواقعی است که ارزش وجود قالیشویی ها به عنوان مراکزی که خدمات مربوط به شستشو و رفع مشکلات فرش را انجام می دهند، مشخص می گردد. قالیشویی ابریشم اصل با سال ها تجربه و تخصص افتخار دارد با شستشو و خشک کردن مکانیزه انواع فرش و قالی به هم وطنان خدمت کند.