فرش دستباف از ارزشمندترین دارایی های منزل است و شستشوی نادرست می تواند به بافت، رنگ و زیبایی آن آسیب برساند. بهترین روش برای حفظ سلامت و جلوه فرش، رعایت اصول شستشو با استفاده از مواد مناسب و ابزار استاندارد است؛ اما ساده ترین و مطمئن ترین راه، سپردن فرش دستباف به قالیشویی های معتبر است تا هم عمر فرش حفظ شود و هم ارزش و کیفیت آن کاهش نیابد. در ادامه با روش ها و نکات کلیدی شستشوی اصولی فرش دستباف آشنا می شویم.
اشتباهات رایج در شستن فرش دستباف که باعث آسیب جدی می شود
فرش دستباف به دلیل ساختار ظریف، الیاف طبیعی و رنگ های حساس، نیازمند شستشوی کاملاً اصولی است. بسیاری از آسیب هایی که به این نوع فرش وارد می شود، حاصل اشتباهات ساده ای است که اغلب بدون آگاهی انجام می شوند. در ادامه مهم ترین این اشتباهات را مرور می کنیم:
1. شستن فرش دستباف با آب داغ
آب داغ باعث باز شدن الیاف و درهم رفتن رنگ ها می شود و احتمال رنگ دهی و تغییر ظاهر فرش را به شدت افزایش می دهد.
2. استفاده از شوینده های نامناسب و قوی
شوینده هایی مانند پودر لباسشویی، مایع ظرفشویی یا مواد سفید کننده به الیاف فرش آسیب زده و موجب زبری، پوسیدگی و کدر شدن رنگ ها می شوند.
3. برس کشیدن خشن یا چنگ زدن فرش
فشار زیاد هنگام شستشو باعث آسیب به گره ها، خواب فرش و حتی باز شدن ریشه ها می شود.
4. خشک کردن فرش زیر نور مستقیم آفتاب
تابش مستقیم خورشید موجب کم رنگ شدن رنگ های طبیعی و شکنندگی الیاف فرش دستباف می شود.
5. عدم تست رنگ قبل از شستشو
نادیده گرفتن تست رنگ می تواند باعث پخش شدن رنگ ها و ایجاد لکه های دائمی روی فرش شود.
6. شستشوی بیش از حد فرش دستباف
شستن مکرر فرش، چربی طبیعی الیاف را از بین برده و عمر مفید فرش را کاهش می دهد.
7. آب گیری نادرست و تا زدن فرش خیس
ماندن آب در بافت فرش و تا زدن آن باعث ایجاد بوی نامطبوع، کپک زدگی و تغییر شکل فرش می شود.
آیا شستشوی مکرر به فرش دستباف آسیب می زند؟
شستشوی فرش دستباف اگرچه برای حفظ نظافت ضروری است، اما انجام آن به صورت مکرر می تواند به بافت و ارزش فرش آسیب وارد کند. فرش های دستباف از الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم بافته می شوند که دارای چربی طبیعی محافظ هستند. هر بار شستشو بخشی از این چربی را از بین می برد و در نتیجه الیاف به مرور خشک، شکننده و مستعد فرسودگی می شوند.
از نظر ظاهری نیز شستشوی بیش از حد باعث کاهش شفافیت رنگ ها و کدر شدن نقوش فرش می شود. حتی رنگ های گیاهی باکیفیت در اثر تماس مداوم با آب و مواد شوینده، به تدریج درخشندگی اولیه خود را از دست می دهند. این تغییرات معمولاً تدریجی هستند اما در بلندمدت کاملاً قابل تشخیص خواهند بود.
تکرار فرآیند خیس شدن و خشک شدن، فشار مضاعفی به تار و پود فرش وارد می کند و ممکن است منجر به تغییر ابعاد، موج دار شدن یا از بین رفتن خواب طبیعی فرش شود. این آسیب ها اغلب برگشت ناپذیر بوده و بر ارزش فرش تأثیر منفی می گذارند.
کارشناسان توصیه می کنند شستشوی فرش دستباف تنها زمانی انجام شود که واقعاً به آن نیاز باشد. نظافت منظم، جاروکشی اصولی و لکه گیری موضعی، می تواند دفعات شستشوی کامل را کاهش داده و به حفظ عمر و اصالت فرش کمک کند.
شستن فرش دستباف در منزل بهتر است یا قالیشویی؟
انتخاب بین شستن فرش دستباف در منزل یا سپردن آن به قالیشویی، به نوع فرش، میزان آلودگی و امکانات شستشو بستگی دارد. شستشوی فرش دستباف در منزل معمولاً بدون تجهیزات تخصصی انجام می شود و خطراتی مانند استفاده از شوینده نامناسب، آب گیری غیراصولی و خشک کردن نادرست را به همراه دارد؛ عواملی که می توانند به الیاف طبیعی، رنگ ها و ساختار فرش آسیب جدی وارد کنند.
در مقابل، قالیشویی های معتبر با شناخت نوع الیاف، ثبات رنگ و روش صحیح شستشو، ریسک آسیب را به حداقل می رسانند. استفاده از آب با دمای کنترل شده، شوینده های استاندارد و خشک کن های مناسب باعث حفظ عمر و ارزش فرش دستباف می شود. به همین دلیل، کارشناسان فرش توصیه می کنند شستشوی فرش های دستباف ارزشمند، قدیمی یا حساس حتماً به مراکز تخصصی مانند قالیشویی شهرری سپرده شود تا سلامت و اصالت فرش حفظ گردد.
نکات مهم قبل از شستن فرش دستباف
بهترین روش شستشوی فرش دستباف و بهترین راه برای اطمینان یافتن از پاکیزگی فرش، سپردن آن به یک قالیشویی معتبر و کاربلد است. با این حال اگر تصمیم دارید فرش دستباف خود را در منزل بشوئید حتما نکات زیر را هنگام شستشو مد نظر قرار دهید.
غبارگیری قبل از شستن فرش دستباف
اولین مرحله قبل از شستن فرش، غبارگیری آن است. اصولا غبارگیری فرش را به دو روش میتوان انجام داد:
• غبارگیری معمولی: در این روش با کوبیدن چوب بر پشت قالی، گرد و غبار آن را میزدایند. دقت کنید که ضرباتی که با چوب به فرش وارد میکنید خیلی محکم نباشد زیرا بافت فرش آسیب خواهد دید. در ادامه با یک جاروی چوبی فرش را به گونهای جارو میکنند که تار و پود آن از هم گسیخته نشود و بافت آن آسیب نبیند. امروزه به دلیل استفاده از جاروبرقی در نظافت خانهها، دیگر غبار زیادی درون فرش برای غبارگیری باقی نمیماند.
• غبارگیری مکانیکی: بهترین روش شستشوی فرش دستباف روشی است که به بافت آن آسیبی وارد نکند و کیفیت فرش را حفظ کند. به همین دلیل شستشوی فرش در قالیشویی ارجحیت دارد زیرا غبارگیری توسط دستگاههای مجهز و بدون آسیب به بافت فرش انجام میشود. در کارخانجات قالیشویی فرشها را قبل از شستشو به خوبی غبارگیری میکنند، زیرا اگر غبار فرشها گرفته نشود حین شستشو این گرد و خاک به گل تبدیل میشود و با نفوذ به بافت فرش، به مرور سبب پوسیدگی آن خواهد شد.
مراقب رنگ پس دادن فرش باشید
بهترین روش شستشوی فرش دستباف در واقع روشی خواهد بود که به رنگ پس ندادن فرش توجه داشته باشد. قبل از شستشوی فرش دستباف از رنگ ندادن آن مطمئن شوید، زیرا در صورت رنگ پس دادن، فرش دچار آسیبی جدی و در برخی موارد غیر قابل جبران میشود. برای تشخیص رنگدهی فرش میتوانید یک دستمال سفید تمیز را با آب ولرم خیس کنید و به قسمتهایی از پرز فرش بکشید در صورتی که فرش شما رنگ بدهد دستمال رنگی خواهد شد، در غیر این صورت فرش رنگ نمیدهد.
مراحل شستن فرش دستباف در منزل
بهترین روش شستشوی فرش دستباف همانطور که گفته شد، روشی است که بتواند در عین پاکیزگی کیفیت اولیه فرش را نیز حفظ کند. اگر میخواهید در منزل فرش دستباف خود را بشوئید حتما نکات زیر را رعایت کنید:
فرشتان را با آب سرد بشویید
بعد از غبارگیری کامل فرش، آن را بر روی زمین سخت، سیمانی، موزائیک و یا یک سطح شیبدار پهن و کار شستشو را شروع کنید. جریان آب را به صورت معمولی و مانند حالت دوش قرار دهید. هرگز فرش را با آب گرم نشویید زیرا شستشو با آب گرم سبب میشود فرش بیشتر رنگ پس دهد و این رنگ در قسمتهای روشن فرش نفوذ کرده و تثبیت شود. بنابراین کار رنگبرداری و بازگرداندن فرش به حالت اول بسیار سخت و پرهزینه خواهد شد.
استفاده از شوینده مناسب
بهترین روش شستشوی فرش دستباف استفاده از مواد شوینده خنثی مانند پودر دستی که به خوبی در آب حل شده باشد و یا شامپو فرش است. از مایع ظرفشویی یا پودر صابون حل شده نیز میتوان برای از بین بردن چربی از روی فرش استفاده کرد. هرگز برای شستن فرش از مواد قلیایی استفاده نکنید.
روش آبگیری و خشک کردن فرش دستباف در منزل
بهترین روش شستشوی فرش دستباف روشی است که در آن نوع فرش و جنس تار و پود آن مد نظر قرار گیرد، مثلا برای فرش دستبافی که رنگ میدهد باید به این نکته توجه کرد که هرگز آن را لوله نکنید و تنها توسط یک پارو به خوبی آب را بگیرید. میتوان بعد از این مرحله با یک دستمال نخی یا حولهای پرزهای آن را گرفت و سپس تا یک ساعت آن را به همان حالت روی زمین قرار داد تا آب آن به خوبی خارج شود. بعد از این مرحله باید فرش را از پشت و در معرض هوا و نور غیر مستقیم خورشید پهن کرد. هرگز پس از لوله کردن فرش روی آن آب نگیرید زیرا این کار سبب زرد شدن ریشهها خواهد شد.
روش درست استفاده از شامپو فرش برای شستن فرش دستباف در منزل
بهترین روش شستشوی فرش دستباف با شامپو فرش در منزل، به روش زیر است:
● ابتدا فرش را قبل از اینکه شامپو فرش بکشید جارو کنید.
● سپس در یک ظرف دو فنجان شامپو فرش را با یک الی دو لیتر آب هم بزنید و مخلوط کنید تا کف کند.
● در این مرحله به وسیله یک تور یا اسفنج به آرامی کف شامپو فرش را بر روی فرش بکشید و تا نیم ساعت صبر کنید و به هیچ عنوان روی فرش راه نروید.
● در مرحله آخر نیز با استفاده از یک دستمال زبر یا تور پرده جهت خواب فرش را درست کنید. میتوانید با استفاده از یک جاروی چوبی فرش را در جهت خواب آن جارو کنید و برای زیبا و نرم شدن فرش با یک برس قدیمی آن را شانه کنید.
نکات مهم و ضروری در استفاده از شامپو فرش
بهترین روش شستشوی فرش دستباف با شامپو فرش تنها با رعایت نکات زیر انجام میشود:
• برای تمیز کردن فرش تنها از کف شامپو فرش روی فرش بمالید و هرگز از آب آن استفاده نکنید، زیرا استفاده از آب شامپو فرش باعث چسبنده شدن فرش میشود و فرش نیز دیرتر خشک خواهد شد.
• کف شامپو فرش قابلیت حل کردن آلودگی فرش در خود را دارد و تنها در مدت نیم ساعت در مجاورت هوا به خوبی حل و ناپدید میشود. سعی کنید در این نیم ساعت بر روی فرش راه نروید.
• برای شامپو فرش کشیدن کار خود را از بالای فرش شروع کنید زیرا در این صورت دیگر نیازی به راه رفتن بر روی قسمتهایی که شامپو کشیدهاید، نخواهد بود.
نتیجه گیری
بهترین روش شستشوی فرش دستباف را تنها در معتبرترین و مجهزترین قالیشوییها میتوان یافت. قالیشویی ابریشم اصل با کادری مجرب و متخصص، همچنین تجهیزات و دستگاههای به روز و مدرن آماده خدمترسانی در تمامی زمینههای شستشوی لوازم منزل از جمله شستشوی تخصصی و حرفهای فرشهای دستباف شما عزیزان است.
این مجموعه با به روزترین دستگاهها و مجهزترین امکانات، شستشوی فرشهای شما را با بالاترین کیفیت انجام میدهد و تمیزی و درخشش روز اول را به فرشهای شما برمیگرداند.